نشست هم‌اندیشی معاونان و مدیران فرهنگی دانشگاه‌های سراسر کشور در دانشگاه رازی برگزار شد. - معاونت فرهنگی
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم گفت: ایجاد فضای آزاداندیشی، حمایت از انجمن‌ها و بازنگری در شاخص‌های تأمین منابع فرهنگی ضروری است.
به‌گزارش روابط عمومی دانشگاه رازی، نشست هم‌اندیشی معاونان و مدیران فرهنگی دانشگاه‌های سراسر کشور روز سه‌شنبه، هجدهم شهریورماه ۱۴۰۴، با حضور دکتر وحید شالچی، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، و جمعی از مدیران فرهنگی دانشگاه‌ها در سالن جلسات حوزه ریاست دانشگاه رازی برگزار شد.
این نشست در چارچوب برنامه‌های جانبی دومین جشنواره ملی «جریان» و با هدف بررسی چالش‌ها و راهکار‌های توسعه فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها برگزار گردید.
دکتر وحید شالچی، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، در مقدمه سخنان خود از میزبانی دانشگاه رازی قدردانی کرد و بر چند محور کلیدی تأکید نمود.
او پیش‌شرط اصلی هر برنامه فرهنگی اثربخش را ایجاد فضای آزاداندیشی در دانشگاه‌ها دانست و گفت: «ما باید سیاست‌های فرهنگی را معطوف به همه فرزندان ایران کنیم؛ دانشجویی که در ابتدای مهر وارد دانشگاه می‌شود سوالات متعدد دارد و اگر دانشگاه نتواند پاسخ مناسب ارائه کند، این فضا را از منابع دیگر خواهد گرفت.»
وی افزود که تلاش‌های چندماهه برای تدوین اصول مشترک حکمرانی فرهنگی در دانشگاه‌ها در دستور کار قرار گرفته است.
معاون وزیر در بخش دیگری از سخنان خود بر ضرورت حمایت از انجمن‌های علمی و فرهنگی دانشجویی تأکید کرد و هشدار داد که سخت‌گیری‌های اجرایی نباید مانع فعالیت‌های سالم دانشجویی شود. به گفته او، «رویکرد‌ها باید با توجه به منابع موجود بازنگری شود و حوزه فرهنگی با نگاهی جدی و کارآمد مدیریت گردد.»
از حیث تأمین منابع، دکتر شالچی با اشاره به محدودیت‌های بودجه‌ای گفت: «سرانه فرهنگی هر دانشجو تقریباً ۶۷ هزار تومان در ماه است، در حالی که هزینه هر وعده غذایی دانشجویی بین ۱۳۰ تا ۱۵۰ هزار تومان است؛ این تناقض و فشار اقتصادی، برنامه‌ریزی حوزه‌های فرهنگی و رفاهی را دشوار می‌سازد.»
وی افزود که اداره امور فرهنگی و اجتماعی باید در تدوین برنامه‌ها، شاخص‌های اقتصادی و شرایط بیرونی را مدنظر قرار دهد.
دکتر شالچی همچنین بر شیوه مدیریتی مبتنی بر «حکمرانی فروتنانه» و اهمیت ارتباط چهره‌به‌چهره با اعضای جامعه دانشگاهی تأکید کرد و گفت: «مواجهه مستقیم با دانشجو، استاد و کارمند و حفظ کرامت آنان، مقدمه شناخت دقیق چالش‌ها و اتخاذ تصمیمات جمعی است.»
او به ضرورت مدیریت به‌موقع بحران‌ها و اتخاذ راه‌حل‌های محلی در «پنجره زمانی طلایی» اشاره داشت و خاطرنشان کرد که کاهش اعتماد اجتماعی نسبت به مدیران یکی از مشکلات اساسی است که باید با تقویت حلقه‌های میانجی و سپردن مسئولیت به دانشجویان رفع شود.
در ادامه، دکتر ابوالفضل مرشدی، مدیرکل دفتر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی وزارت علوم، ضمن تقدیر از زحمات کارکنان حوزه فرهنگی دانشگاه‌ها، بر لزوم توجه به سختی کار و پرداخت اضافه‌کار این نیرو‌ها تاکید نمود و گفت: «برای انجام مأموریت‌های پیشِ رو باید روحیه‌ای پرتلاش و پشتکار جدی داشته باشیم.»
وی همچنین بر شمول‌گرایی و نقش دانشگاه در انتقال میراث فرهنگی و تقویت تفکر انتقادی تأکید کرد و جشنواره «جریان» را فرصتی برای تبادل ایده‌های نو و تقویت مهارت‌های تیمی و مذاکره دانست.
رئیس دانشگاه رازی، دکتر جمال فتح‌اللهی، نیز در این نشست از حضور مدیران فرهنگی دانشگاه‌ها قدردانی کرد و ضمن خوشامدگویی اظهار داشت: «حضور شما در جشنواره جریان مغتنم است؛ امیدواریم میزبان خوبی باشیم و اقامتی خاطره‌انگیز و ثمربخش برای میهمانان فراهم گردد.»
وی در ادامه با اشاره به ظرفیت‌های قانونی دانشگاه‌ها خاطرنشان کرد که بر اساس ماده یک احکام دائمی توسعه کشور، هیئت‌امنا اختیاراتی دارد که می‌تواند در تخصیص و پیش‌بینی بودجه‌ها نقش‌آفرین باشد؛ از این‌رو توصیه کرد معاونان فرهنگی برای پیش‌بینی بودجه‌های فرهنگی از ظرفیت هیئت‌امنا بهره گیرند و نباید تمام اختیار تصمیم‌گیری به سازمان برنامه و بودجه واگذار شود.
دکتر فتح‌اللهی با اشاره به ساختار بودجه دانشگاه افزود: «در دانشگاه رازی، ۷۶ درصد اعتبارات صرف پرداخت حقوق می‌شود، حدود ۱۵ درصد به حوزه پژوهشی اختصاص می‌یابد و تنها حدود ۵ درصد برای فعالیت‌های فرهنگی در نظر گرفته می‌شود. با چنین ساختاری، تأمین هزینه‌های تغذیه، رفاه و سایر خدمات دانشجویی با دشواری مواجه است و جز مدیریت هزینه‌ها راهی برای پاسخگویی به نیاز‌ها وجود ندارد.»
وی در ادامه از پیشنهاد‌هایی همچون ادغام معاونت‌های دانشجویی و فرهنگی به‌منظور تمرکز زمان، انرژی و منابع برای فعالیت‌های فرهنگی یاد کرد و گفت دانشگاه رازی از دی‌ماه ۱۴۰۳ خواسته است تا معاونت فرهنگی و اجتماعی برنامه‌های خود را به‌صورت کمی و عددی ارائه کند تا تخصیص بودجه مبتنی بر برنامه‌ریزی دقیق انجام شود. رئیس دانشگاه تأکید کرد که باید از ظرفیت منابع انسانی در پیشبرد کار فرهنگی استفاده شود.
در بخش دیگری از نشست، دکتر وکیل احمدی، معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه رازی، ضمن قدردانی از میزبانی و حضور میهمانان، بر ضرورت شنیدن دغدغه‌های کنشگران فرهنگی تأکید نمود و اظهار داشت: «ما می‌خواهیم با گفتمان، کارگاه و برنامه‌محوری مسائل را حل کنیم؛ اما در عمل بسیاری از این اقدامات به سطح شعار و نشست‌های نظری محدود مانده و به نتیجه عملیاتی نرسیده است. انتظار داریم معاونت فرهنگی وزارت علوم ورود جدی‌تری داشته باشد.»
وی به موضوع ایجاد معاونت یا مشاوره فرهنگی در سطح دانشکده‌ها اشاره کرد و گفت این طرح در حال بررسی است و هنوز تعیین نشده که به صورت معاونت مستقل یا مشاور فرهنگی اجرا شود.
معاون فرهنگی دانشگاه رازی با انتقاد از عملکرد سامانه‌های موجود تصریح کرد: «سامانه‌های جامع فرهنگی و اجتماعی و نیز سامانه «فرنما» پاسخگوی نیاز‌های ثبت و پایش فعالیت‌های فرهنگی نیستند؛ ما به یک سامانه جامع و کارآمد برای ثبت، ردیابی و گزارش‌دهی فعالیت‌های فرهنگی نیاز داریم.»
او ضمن تأکید بر برنامه‌محوری، اعلام کرد که فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی دانشگاه رازی مبتنی بر برنامه‌ریزی و اجرای عملیاتی پیش خواهد برد.
نشست با طرح و بررسی موضوعات متعددی ادامه یافت؛ از جمله مهم‌ترین دغدغه‌هایی که مطرح شد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کمبود بودجه فرهنگی و درخواست حمایت بیشتر وزارت علوم.
ضرورت تدوین رویه رسمی، قانونی و یکپارچه در زمینه «پوشش دانشجویان».
لزوم تدوین شیوه‌نامه جامع و واحد برای «سرآمدان فرهنگی».
بازنگری در رویه‌ها و معیار‌های بازدید‌های فرهنگی و اجرای برنامه‌هایی مانند موسیقی دانشگاهی.
تأکید بر اعتماد به دانشجویان و حمایت از انجمن‌های علمی و دانشجویی به عنوان محور‌های اصلی فعالیت فرهنگی.
نیاز به تأمین منابع انسانی و مالی پایدار برای اجرای برنامه‌ها و حمایت مادی از مشاوران فرهنگی دانشکده‌ها.
برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی و توجه به چالش‌های فرهنگی در رقابت‌های مناظره دانشجویی.
ضرورت تلاش برای تعمیق تفکر وفاق ملی از طریق فعالیت‌های فرهنگی دانشگاهی.
علاوه بر این، حاضران بر لزوم تغییر رویکرد سامانه «فرنما» از کمی‌محوری به کیفی‌محوری تأکید کردند تا معیار‌های ارزیابی و گزارش‌دهی فعالیت‌های فرهنگی به سمت سنجه‌های اثرگذاری و کیفیت حرکت کند.
آیین هم‌اندیشی با تبادل نظر فعال شرکت‌کنندگان و جمع‌بندی پیشنهاد‌ها برای تقویت ساختار‌های برنامه‌محور و عملیاتی در حوزه فرهنگ دانشگاهی به پایان رسید. شرکت‌کنندگان خواستار پیگیری مصوبات و تبدیل پیشنهاد‌های مطرح‌شده به دستورکار‌های اجرایی در سطوح ملی و استانی شدند تا زمینه بهبود وضع فرهنگی و اجتماعی دانشگاه‌ها فراهم آید.